اختصاصی سیاست گستر : نخست عوامل افزایش دهنده احتمال جنگ را بررسی می کنیم :

برنامه هسته‌ای ایران : یکی از اصلی‌ترین دلایل تنش بین ایران و آمریکا، برنامه هسته‌ای ایران است. آمریکا و متحدانش معتقدند که ایران در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است، در حالی که ایران همواره تأکید کرده است که برنامه‌های هسته‌ای آن صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است. خروج آمریکا از برجام (توافق هسته‌ای ۲۰۱۵) و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، تنش‌ها را افزایش داده است.

تحریم‌های اقتصادی : تحریم‌های آمریکا علیه ایران به ویژه در بخش‌های نفت و بانک‌داری، فشار اقتصادی قابل توجهی بر ایران وارد کرده است. این تحریم‌ها نه تنها اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده، بلکه باعث افزایش تنش‌های سیاسی بین دو کشور شده است. ایران این تحریم‌ها را به عنوان یک جنگ اقتصادی تلقی می‌کند و ممکن است برای مقابله با آن، اقدامات تلافی‌جویانه انجام دهد.

حضور نظامی آمریکا در منطقه : حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس و کشورهای همسایه ایران، به عنوان یک تهدید امنیتی از سوی ایران تلقی می‌شود. افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه، احتمال بروز درگیری‌های تصادفی یا عمدی را افزایش می‌دهد.

حمایت ایران از گروه‌های مقاومت : ایران از گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان، حماس و برخی گروه‌های شیعه در عراق و یمن حمایت می‌کند. این حمایت‌ها از دید آمریکا و متحدانش به عنوان تهدیدی برای ثبات منطقه تلقی می‌شود و ممکن است به عنوان بهانه‌ای برای تشدید تنش‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

رویدادهای تصادفی و اشتباهات محاسباتی : در شرایط تنش‌زا، احتمال وقوع رویدادهای تصادفی مانند سقوط هواپیماهای بدون سرنشین، حمله به نفت‌کش‌ها یا درگیری‌های مرزی افزایش می‌یابد. این رویدادها ممکن است به سرعت به یک درگیری گسترده تبدیل شوند.

حال به عوامل کاهش دهنده احتمال جنگ می پردازیم :

هزینه‌های بالای جنگ : هر دو طرف از هزینه‌های اقتصادی، انسانی و سیاسی یک جنگ تمام‌عیار آگاه هستند. جنگ بین ایران و آمریکا می‌تواند به یک درگیری منطقه‌ای گسترده تبدیل شود که نه تنها برای دو کشور، بلکه برای کل منطقه و جهان پیامدهای فاجعه‌باری خواهد داشت.

دیپلماسی و مذاکرات : با وجود تنش‌ها، هر دو طرف به دیپلماسی به عنوان یک راه‌حل ممکن نگاه می‌کنند. مذاکرات برجام و تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش تنش‌ها نشان می‌دهد که هنوز امکان حل مسالمت‌آمیز اختلافات وجود دارد.

تأثیرات منطقه‌ای و بین‌المللی : جنگ بین ایران و آمریکا می‌تواند ثبات کل منطقه خاورمیانه را به خطر بیندازد و تأثیرات منفی بر اقتصاد جهانی، به ویژه بر بازار نفت داشته باشد. جامعه بین‌المللی به طور کلی تمایلی به تشدید تنش‌ها و وقوع جنگ ندارد.

عقلانیت سیاسی : رهبران ایران و آمریکا از عواقب یک جنگ گسترده آگاه هستند و احتمالاً تلاش خواهند کرد از تشدید تنش‌ها جلوگیری کنند. هر دو طرف ممکن است به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک و جلوگیری از درگیری‌های نظامی باشند.


و در نهایت باید به این نکته اشاره کنم که احتمال وقوع جنگ بین ایران و آمریکا به دلیل تنش‌های عمیق و عوامل متعددی که در بالا ذکر شد، وجود دارد. با این حال، هزینه‌های بالای جنگ، تلاش‌های دیپلماتیک و تأثیرات منطقه‌ای و بین‌المللی، احتمال وقوع یک جنگ تمام‌عیار را کاهش می‌دهد. در نهایت، آینده روابط ایران و آمریکا به تصمیمات سیاسی رهبران دو کشور و توانایی آنها در مدیریت تنش‌ها بستگی دارد. دیپلماسی و گفت‌وگو همچنان بهترین راه‌حل برای جلوگیری از جنگ و کاهش تنش‌ها هستند.