فارسی
به گزارش سیاست گستر : متاسفانه روند رو به رشدی که قیمت ارز در سال 403 طی کرد بی سابقه بود . دلار سال 403 را با 60 هزار تومان شروع کرد و در آخر بهمن همان سال خود را به 90 هزار تومان رساند . در اینجا به برخی از عوامل کلیدی و نقش بازیگران اصلی در مدیریت بازار دلار اشاره می‌کنیم:
دولت و بانک مرکزی با تعیین نرخ رسمی ارز، تزریق ارز به بازار، و کنترل بازار موازی نقش مهمی در مدیریت نرخ دلار دارند. سیاست‌هایی مانند تخصیص ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی یا واردات می‌تواند بر عرضه و تقاضای ارز تأثیر بگذارد.
بانک مرکزی گاهی با فروش مستقیم ارز در بازار یا خرید ارز از صادرکنندگان سعی در کنترل نرخ دلار دارد.
تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، به‌ویژه تحریم‌های بانکی و نفتی، دسترسی کشور به منابع ارزی را محدود کرده است. این تحریم‌ها باعث کاهش درآمدهای ارزی از صادرات نفت و کاهش ذخایر ارزی شده‌اند. تحریم‌ها همچنین دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی را محدود کرده و باعث افزایش فشار بر بازار ارز داخلی شده‌اند.
از آنسو کاهش درآمدهای نفتی و محدودیت در صادرات غیرنفتی باعث کاهش عرضه ارز در بازار شده است. افزایش تقاضا برای دلار به‌دلایلی مانند خرید ارز به‌عنوان سرمایه‌گذاری، سفرهای خارجی، یا واردات کالاها، فشار بر نرخ دلار را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر انتظارات تورمی و بی‌ثباتی اقتصادی باعث می‌شود مردم و کسب‌وکارها به سمت خرید دلار به‌عنوان یک دارایی امن حرکت کنند. اخبار سیاسی و اقتصادی، مانند مذاکرات برجام و ... نیز یا تغییرات در سیاست‌های داخلی، بر نوسانات بازار دلار تأثیر گذار است .
بازار موازی ارز در ایران به‌دلیل تفاوت نرخ رسمی و نرخ آزاد، فضایی برای سفته‌بازی ایجاد کرده است. برخی از فعالان اقتصادی و دلالان با خرید و فروش ارز به دنبال سودجویی از نوسانات نرخ دلار هستند.
نرخ دلار در ایران تحت تأثیر نرخ دلار در بازارهای جهانی نیز قرار دارد. افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی می‌تواند بر نرخ دلار در ایران تأثیر بگذارد. قیمت نفت و تحولات سیاسی بین‌المللی نیز بر درآمدهای ارزی ایران و در نتیجه بازار دلار تأثیرگذار است.
مدیریت بازار دلار در ایران عمدتاً بر عهده دولت و بانک مرکزی است. سیاست‌های این دو نهاد، مانند تعیین نرخ رسمی ارز، تزریق ارز به بازار، یا کنترل بازار موازی، تأثیر مستقیمی بر نوسانات نرخ دلار دارد. سال ۱۴۰۳ تحت تاثیر ریسک‌های سیاسی، بازار دلار نوسان شدیدی داشت ولی رشد و حباب مثبتی که داشتیم به دلیل مدیریت بسیار ضعیف بانک مرکزی طی دو سال گذشته بوده است.
بانک مرکزی قیمت دلار را سرکوب می‌کرد و زیر ارزش ذاتی نگه می‌داشت و باعث می‌شد ذخایر ارزی کشور صرف ارزپاشی و خروج سرمایه شود. همچنین اختلافی که میان دلار سامانه ای و بازار آزاد بود نهایتا به جیب یک سری رانت خوار رفت. نتیجه این شد که دلار با حباب واضح مثبت همچنان خریدار دارشته و دارد . این نتیجه همان فنری بود که یک عده در دولت قبلی آن را نمی‌پذیرفتند و بر همان سیاست غلط تاکید داشتند.
در نهایت وضعیت امروز بازار دلار در ایران حاصل ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است که مدیریت آن نیازمند هماهنگی بین سیاست‌های اقتصادی دولت، بانک مرکزی، و رویکردهای کلان اقتصادی است. در شرایط فعلی، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی نقش مهمی در تشدید نوسانات بازار دلار دارند، اما سیاست‌های داخلی نیز تاثیر بسزایی در ثبات یا عدم ثبات این بازار دارد .
