آسفالت فرسوده و سرعت‌گیرهای غیراستاندارد ؛ بحران خاموش معابر شهر رشت

سرویس استان ها ؛ استان گیلان : فرسودگی گسترده آسفالت در خیابان‌ها و به‌ویژه کوچه‌پس‌کوچه‌های رشت، همراه با افزایش سرعت‌گیرهای غیراستاندارد و بی‌رنگ، به معضلی روزمره برای شهروندان تبدیل شده است؛ معضلی که هزینه نگهداری خودروها (خصوصاً خودروهای ایرانی با جلوبندی حساس مثل پرایدو …) را بالا برده و کیفیت زندگی شهری را پایین آورده است.

به گزارش سیاست گستر ، همه‌ چیز از لرزش‌های ریز شروع می‌شود؛ عبور از یک کوچه باریک، چاله‌ای که با آب باران پر شده و عمقش معلوم نیست، و ناگهان ضربه‌ای که سقف اتاقک خودرو را به صدا درمی‌آورد.

رشتِ باران‌خورده ذاتاً شهری است که باید با رطوبت مدارا کند، اما وقتی زیرساخت روسازی به‌روز نباشد، همین رطوبت به کابوس آسفالت تبدیل می‌شود.

ترکیب نفوذ آب، تکرار چرخه‌های خیس‌ و خشک، و عبور ترافیک، ترک‌ها را به گودال و گودال‌ها را به «دام» چرخ‌ها بدل می‌کند. نتیجه، افزایش زمان سفر، آلودگی صوتی، و مهم‌تر از همه، تحمیل هزینه‌های تعمیر جلوبندی به خانوارهاست.

در سال‌های اخیر، شهروندان بیش از خرابی روسازی از «سرعت‌گیر»‌ها گلایه کرده‌اند؛ برآمدگی‌هایی که فلسفه‌شان کاهش سرعت و ایمنی عابران است، اما وقتی بدون استاندارد اجرا می‌شوند، به «مانع» بدل می‌گردند.

ارتفاع نامتعارف، عرض ناکافی، شیب تند و مهم‌تر از همه، نبود رنگ و علائم شب‌تاب، سرعت‌گیر را در تاریکی شب به «ضربه ناگهانی» تبدیل می‌کند. بسیاری از این موانع حتی در تقاطع‌های کم‌خطر یا معابر بن‌بست نصب شده‌اند؛ جایی که مدیریت سرعت با راهکارهای نرم‌تر (تابلو، خط‌کشی، چشم‌گربه‌ای، و آرام‌سازی هندسی) مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر است.

بافت کوچه‌پس‌کوچه‌های رشت، با عرض کم، پارک حاشیه‌ای گسترده و تردد موتورسیکلت، بیش از خیابان‌های اصلی از این ترکیبِ «آسفالت سست + سرعت‌گیر خام» آسیب می‌بیند. خودروهای اقتصادی داخلی به‌دلیل ارتفاع کم، فنربندی نرم و جلوبندی حساس، نخستین قربانیان این وضع‌هستند؛ هر عبور نامناسب از یک برآمدگی بی‌رنگ یا افتادگی آسفالت، یعنی خرجی تازه برای سیبک، کمک‌فنر، طبق و دست آخر لاستیک. این هزینه‌ها در سبد معیشت خانواده‌ها عدد کوچکی نیست و وقتی ضرب در تکرار روزانه شود، تبدیل به «مالیات ناخواسته» از جیب شهروند می‌گردد.

از زاویه مدیریت شهری، چند حلقه مفقوده این چرخه را تشدید می‌کند: نبود بانک اطلاعاتی از نقاط پرخطر و چاله‌ها، برآورد کوتاه‌مدت به‌جای نگهداری پیشگیرانه، قراردادهای لکه‌گیری کم‌دوام، و فقدان پروتکل یکپارچه برای نصب استاندارد و رنگ‌آمیزی سرعت‌گیر.

در شهر بارانی مثل رشت، اگر زیرسازی، شیب‌بندی و درزگیری درست انجام نشود، هر بارش به معنی شروع دوباره خرابی است. آسفالت نامتناسب با اقلیم مرطوب (بدون مصالح مقاوم به رطوبت و شیارشدگی) فقط عمر پروژه را کوتاه می‌کند و هزینه‌های بعدی را بالا می‌برد.

راه‌حل‌ها روشن‌ هستند اما اراده و اجرا می‌طلبند. نخست، ممیزی میدانی و نقشه‌برداری دیجیتال از چاله‌ها، نشست‌ها و سرعت‌گیرها با اولویت‌بندی خیابان‌های پرتردد و کوچه‌های مسکونی.

دوم، توقف نصب هرگونه سرعت‌گیر جدید تا بازنگری دستورالعمل و تطبیق با استانداردهای ابعادی، نشانه‌گذاری شب‌تاب و الزامات مکان‌یابی (مدرسه، گذرگاه عابر، نقاط تصادف‌خیز).

سوم، برنامه نگهداری پیشگیرانه: درزگیری فصلی، لکه‌گیری گرم به‌جای سرد، و استفاده از آسفالت متناسب با رطوبت و بار ترافیکی.

چهارم، بسته «ایمنی کم‌برخورد»: تابلوهای هشدار پیش‌دستانه، رنگ‌آمیزی راهنما پیش از برآمدگی، چشم‌گربه‌ای و خط‌کشی شِوِرون برای دیده‌شدن در شب.

پنجم، شفافیت و مشارکت: انتشار عمومی لیست نقاط تعمیرشده، امکان ثبت گزارش مردمی با عکس و لوکیشن، و تعیین SLA برای زمان رفع نقص در معابر مسکونی.

در کنار این‌ها، مدیریت سرعت فقط «برآمدگی» نیست؛ می‌توان با آرام‌سازی هندسی (گردکردن گوشه‌ها، باریک‌سازی بصری، جزیره‌های میانی کوچک) رفتار راننده را بدون ضربه فیزیکی تغییر داد. در معابر بن‌بست یا کم‌تردد، جایگزین‌هایی مانند «رامبل استریپ سبک»، خط‌کشی برجسته و محدودیت هوشمند سرعت کاراتر و کم‌هزینه‌ترند.

در نهایت، هر کیلومتر آسفالت که درست اجرا و نگهداری شود، ده‌ها میلیون تومان از هزینه تعمیر خودروها، زمان ازدست‌رفته شهروندان و تصادفات دیدکم در شب را می‌کاهد.

بحران معابر رشت صدای بلند ندارد، اما هر روز زیر چرخ‌ها تکرار می‌شود. اکنون که کیفیت زندگی شهری به هم‌افزایی حمل‌ونقل، منظر شهری و عدالت فضایی گره خورده، وقت آن است که «نگهداری پیشگیرانه» جای «ترمیمِ دیرهنگام» را بگیرد و «مدیریت سرعتِ هوشمند» جای «سرعت‌گیرِ ناگهانی» را. این تغییر، هم به سود شهروند است، هم به سود بودجه شهر.

البته باید به این نکته نیز اشاره کنم که به تازگی شهرداری رشت اقدام به آسفالت‌ریزی در برخی از معابر اصلی و فرعی کرده است؛ اقدامی که اگرچه دیرهنگام به نظر می‌رسد، اما می‌تواند نقطه آغاز یک روند مثبت در بهبود زیرساخت‌های شهری باشد.

این عملیات در مناطقی انجام شده که سال‌ها با آسفالت فرسوده، چاله‌های متعدد و نشست‌های خطرناک دست‌به‌گریبان بودند. شهروندان امیدوارند این‌بار، آسفالت‌ریزی نه صرفاً به‌عنوان یک کار مقطعی، بلکه با نگاه بلندمدت و استفاده از مصالح مقاوم به رطوبت و بار ترافیکی انجام شود تا از تکرار خرابی‌ها جلوگیری شود.

کارشناسان شهری تأکید دارند که کیفیت آسفالت تنها بخشی از ماجراست و زیرسازی مناسب، زهکشی مؤثر و رعایت استانداردهای فنی نقش تعیین‌کننده‌ای در دوام روسازی دارد.

در شهر بارانی مثل رشت، بی‌توجهی به این جزئیات می‌تواند حتی بهترین آسفالت را ظرف چند فصل از بین ببرد. بنابراین، انتظار می‌رود که پروژه‌های جدید با نظارت دقیق مهندسی و آزمایش‌های کنترل کیفیت همراه باشد تا بودجه و زمان صرف‌شده، نتیجه‌ای پایدار به همراه داشته باشد.

همچنین، بسیاری از شهروندان خواستار آن هستند که شهرداری در کنار بهسازی آسفالت، وضعیت سرعت‌گیرها را نیز سامان دهد. بازنگری در مکان‌یابی، اصلاح ابعاد و رنگ‌آمیزی شب‌تاب این موانع می‌تواند هم ایمنی عابران را تضمین کند و هم از آسیب غیرضروری به خودروها جلوگیری نماید.

اگر این دو حوزه (آسفالت‌ریزی استاندارد و مدیریت هوشمند سرعت‌گیرها) همزمان پیش بروند، می‌توان امیدوار بود که رشت در آینده‌ای نزدیک شاهد کاهش چشمگیر مشکلات معابر و بهبود کیفیت زندگی شهری باشد.