تعطیلی‌های وسیع صنایع ؛ ضربه سنگین به اقتصاد ایران

سرویس مقالات ؛ سرمقاله : اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده که تعطیلی‌های گسترده واحدهای صنعتی یکی از مهم‌ترین آنهاست. این روند نه تنها بازار کار را تحت تاثیر قرار داده، بلکه زنجیره تامین، صادرات و تولید ناخالص داخلی را نیز با رکود جدی مواجه کرده است. تعطیلی‌های متوالی صنایع در سراسر کشور، به‌ویژه در بخش‌هایی که ظرفیت‌های بالقوه بالایی داشتند، چالشی بزرگ برای سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی به وجود آورده است.

به گزارش سیاست گستر ، پایه‌های اقتصاد کشور که تا چند سال قبل به مدد صنایع مختلف شکوفا بود، اکنون به دلیل مشکلات مدیریتی، کمبود نقدینگی و محدودیت‌های بین‌المللی به لرزه درآمده است. این مسئله باعث شده تا حجم بالایی از نیروی کار شاغل در صنایع، بدون شغل بمانند و بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست بدهند.

در این میان، عوامل متعددی از جمله تحریم‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و عدم ثبات در قوانین کسب‌وکار، دست به دست هم داده‌اند تا فضای کسب‌وکار در ایران به محیطی پرریسک و پرچالش تبدیل شود. با چنین شرایطی، تعطیلی کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی به یک بحران واقعی بدل شده و پیامدهای آن فراتر از محدوده صنعت است.

علاوه بر این، کاهش تولید صنایع مختلف منجر به افت صادرات و کاهش درآمدهای ارزی کشور شده که ضربه‌ای سنگین بر بودجه دولت و توان تامین خدمات عمومی وارد می‌کند. برای خروج از این وضعیت، نیاز به اصلاحات ساختاری و برنامه‌ریزی دقیق است تا ضمن حفظ اشتغال موجود، بستری مناسب برای توسعه صنعتی فراهم شود.

در چند سال اخیر، شاهد توقف فعالیت کارخانه‌های بزرگی در حوزه‌هایی چون فولاد، پتروشیمی، نساجی و خودروسازی بوده‌ایم که نه تنها ظرفیت تولید داخلی را کاهش داده، بلکه تاثیر مستقیم بر بازار کار و معیشت خانواده‌های زیادی گذاشته است. بسیاری از این تعطیلی‌ها به دلیل مشکلات تامین مواد اولیه، بدهی‌های سنگین بانکی و کمبود نقدینگی رخ داده‌اند.

از سوی دیگر، سیاست‌های ناپایدار و تغییر مکرر قوانین مرتبط با صادرات و واردات، کسب‌وکارهای صنعتی را در وضعیت بلاتکلیفی قرار داده و ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده است. این موارد باعث شده تا صنایع کوچک و متوسط، که ستون فقرات اقتصاد کشور به حساب می‌آیند، بیش از سایرین آسیب ببینند.

پیامد این تعطیلی‌ها تنها به فضای داخلی محدود نمی‌شود؛ کاهش تولید و صادرات باعث کاهش درآمدهای ارزی شده و از طرفی وابستگی کشور به واردات کالاهای واسطه‌ای و مصرفی را افزایش داده است. این چرخه معیوب، اقتصاد ایران را در شرایط شکننده‌ای قرار داده که هرگونه شوک خارجی می‌تواند آن را به بحران عمیق‌تری بکشانَد.

علل تعطیلی صنایع در ایران متعدد و به هم پیوسته است. مهم‌ترین آنها را می‌توان در چند محور خلاصه کرد:

مشکلات تامین مالی: کاهش نقدینگی و افزایش هزینه‌های تامین مواد اولیه، تولید را غیرسودآور کرده است. بانک‌ها نیز به دلیل نگرانی از بازگشت سرمایه، تمایلی به اعطای وام‌های توسعه‌ای ندارند.

تحریم‌های اقتصادی: محدودیت‌های بین‌المللی مانع از دسترسی به بازارهای جهانی و فناوری‌های نوین شده و هزینه تولید را به شدت افزایش داده است.

ناپایداری قوانین: تغییرات مکرر در مقررات تجاری و مالی، عدم ثبات سیاست‌های ارزی و تعرفه‌ای، سرمایه‌گذاری را مخاطره‌آمیز کرده و برنامه‌ریزی بلندمدت را دشوار ساخته است.

ضعف مدیریت و فناوری: بسیاری از کارخانه‌ها با فناوری‌های قدیمی فعالیت می‌کنند و بهره‌وری پایین، آنها را در رقابت بازار داخلی و خارجی دچار مشکل کرده است.

برای برون‌رفت از این بحران، ضروری است سیاست‌گذاران به‌جای رویکردهای کوتاه‌مدت و پراکنده، یک برنامه جامع و منسجم تدوین کنند. این برنامه باید شامل موارد زیر باشد:

• تسهیل دسترسی صنایع به منابع مالی و بهبود شرایط اعتباری؛
• حمایت از به‌روزرسانی فناوری و آموزش نیروی انسانی؛
• ثبات در قوانین و مقررات مرتبط با فعالیت‌های صنعتی؛
• توسعه صادرات و بازاریابی بین‌المللی؛
• توجه ویژه به صنایع کوچک و متوسط که بخش عمده‌ای از اشتغال را فراهم می‌کنند.

اجرای این اقدامات نه تنها به احیای واحدهای تعطیل کمک می‌کند، بلکه زمینه رشد و توسعه پایدار را نیز فراهم خواهد ساخت. اقتصاد ایران نیازمند بازسازی ساختارهای صنعتی است تا بتواند در برابر چالش‌های جهانی و داخلی مقاومت کند.

تعطیلی‌های گسترده صنایع، امروز به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای اقتصاد ایران تبدیل شده است. این پدیده، تبعاتی فراتر از بیکاری و کاهش تولید دارد و زنجیره‌های اقتصادی را دچار اختلال کرده است. برای بازگرداندن وضعیت به مسیر رشد، همت جدی مسئولان و همکاری فعالان اقتصادی ضرورت دارد. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند در بلندمدت آسیب‌های جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور وارد کند و فرصت‌های توسعه را از دست بدهیم.