سرویس فرهنگی : اجرای طنز زینب موسوی با نام مستعار «امپراطور کوزکو» بار دیگر مرزهای آزادی بیان در ایران را به چالش کشید.
به گزارش سیاست گستر ، این بار موضوع شوخی نه سیاست یا مسائل روزمره، بلکه شاهنامه فردوسی بود؛ اثری که برای بسیاری حکم میراثی مقدس دارد.
در سالهای اخیر، مرز میان طنز و توهین به یکی از چالشهای اصلی فضای عمومی ایران تبدیل شده است. طنزپردازان و کمدینها اغلب تلاش میکنند از دل محدودیتها، راهی برای نقد اجتماعی پیدا کنند؛ اما همین تلاش گاه با واکنشهای تند و حتی طوفانهای مجازی مواجه میشود. ماجرای اخیر زینب موسوی نمونه بارزی از همین تناقض است.
شاهنامه فردوسی در حافظه جمعی ایرانیان تنها یک متن ادبی نیست، بلکه به مثابه شناسنامه فرهنگی و نماد هویت تاریخی شناخته میشود.
بنابراین هرگونه شوخی یا تغییر لحن در مواجهه با این اثر میتواند حساسیتبرانگیز باشد. این حساسیت ریشه در قرنها احترام به فردوسی و نقشی دارد که شاهنامه در حفظ زبان فارسی ایفا کرده است.
از سوی دیگر، طنز به ذات خود مرز نمیشناسد و معمولاً با اغراق، تمسخر و تابوشکنی عمل میکند. همین ویژگی باعث میشود که برخی کمدینها برای جلب توجه یا بیان اعتراضات اجتماعی، به سراغ موضوعاتی بروند که از نظر فرهنگی «خط قرمز» محسوب میشوند.
اما پرسش اصلی اینجاست: آیا هر شکستن خط قرمزی الزاماً به معنای بیاحترامی است یا میتواند شکلی از نقد هنری تلقی شود؟
اتفاق اخیر در شبکههای اجتماعی بار دیگر نشان داد که جامعه ایرانی در برابر میراث فرهنگی واکنش عاطفی شدیدی دارد.
جایی که ممکن است در برابر نقد سیاست یا حتی مذهب سکوت یا طنزپذیری نسبی نشان داده شود، شاهنامه و فردوسی هنوز جایگاهی مقدس دارند. این امر نشاندهنده وزن نمادین آثار کلاسیک در فرهنگ ایران است.
از منظر جامعهشناسی ارتباطات، واکنش کاربران به زینب موسوی را میتوان نمونهای از «دفاع جمعی از نمادهای هویتی» دانست.
کاربران با زبانهای تند و حملهآمیز و حتی درخواست مسدودسازی صفحه، نشان دادند که فضای مجازی همچنان میتواند تبدیل به میدان پاسداری از ارزشهای فرهنگی شود.
در نهایت، این ماجرا تنها یک بحث فردی درباره یک کمدین نیست؛ بلکه بازتابی از جدالی گستردهتر میان آزادی هنری و حساسیتهای هویتی جامعه ایرانی است.
شاید این پرسش همچنان باقی بماند: آیا طنزپردازان باید برای حفظ حرمتها خودسانسوری کنند، یا جامعه باید ظرفیت بیشتری برای پذیرش اشکال مختلف بیان پیدا کند؟
زینب موسوی، طنزپرداز شناختهشده که در فضای مجازی با نام «امپراطور کوزکو» فعالیت دارد، اخیراً در یکی از اجراهای خود بخشهایی از شاهنامه فردوسی را به شکل طنز بازخوانی کرد.
این اجرا با واکنشهای گسترده و عمدتاً منفی در شبکههای اجتماعی همراه شد.
بسیاری از کاربران معتقد بودند که ادبیات بهکاررفته در این اجرا «بیاحترامی آشکار» به شاهنامه بوده است؛ متنی که بخش مهمی از هویت ادبی و فرهنگی ایران را شکل داده. آنها بر این باور بودند که شوخی با چنین متنی، فراتر از طنز و در حقیقت توهین به میراث ملی محسوب میشود.
شدت اعتراضها به حدی بود که صفحه اینستاگرام موسوی، یا به تصمیم خودش و یا بهدلیل گزارشهای کاربران، برای مدتی بسته شد. این اتفاق خود نشانهای از حجم بالای واکنشها و حساسیت اجتماعی پیرامون موضوع به شمار میرود.
در کنار موج انتقادها، برخی نیز معتقد بودند که نباید طنز را با توهین یکی دانست و جامعه باید ظرفیت بیشتری برای پذیرش اشکال مختلف بیان هنری پیدا کند.
با این حال، وزن واکنشهای منفی نشان داد که شاهنامه هنوز در حافظه جمعی جایگاهی ویژه دارد که حتی طنزپردازان هم بهراحتی نمیتوانند از کنار آن بگذرند.
نظر شما چیست ؟ منتظر نظرات ارزشمندتان در پایین همین مطلب هستیم .
- نویسنده : نیما مجتبایی
- منبع خبر : سیاست گستر
رضا
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴شوخی با شاهنامه اصلاً قابل قبول نیست شاهنامه هویت ما ایرانیهاست
یوسفی
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴طنز جای خودش ، ولی بیاحترامی خط قرمزه
دارابی
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴چرا هر چیزی رو باید به سخره بگیرن؟
آرزو
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴آزادی بیان یعنی توهین به فرهنگ ملی؟
پیمان
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴این کار بیشتر جلب توجه بود تا طنز
پیام
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴جامعه ما زیادی حساسه، این فقط یه طنز بود
بهروز
تاریخ : ۳ - شهریور - ۱۴۰۴بهجای توهین، میشد خلاقیت به خرج داد