ترانه و وزن عروضی همواره موضوعی بحث برانگیز میان ترانه سرایان و منتقدان موسیقی بوده است .
سرویس فرهنگی : پرسش اصلی این است که آیا یک ترانه برای حرفه‌ای بودن الزاماً باید بر پایه وزن عروضی کلاسیک نوشته شود یا تساوی هجاها و هماهنگی مصرع‌ها کفایت می‌کند ؟
به گزارش سیاست گستر ، این بحث نه تنها وجه فنی دارد بلکه با تغییر ذائقه موسیقایی جامعه و گرایش به سبک‌های مدرن نیز گره خورده است .
در جهان ادبیات فارسی ، وزن عروضی همواره نشانه ای از انسجام و تسلط شاعر بر زبان دانسته شده است . با این حال ، ترانه‌سرایی در دهه‌های اخیر با دگرگونی بزرگی روبه رو شده است .
موسیقی پاپ ، راک و رپ دیگر لزوماً در قالب‌های عروضی نمی‌گنجند و بسیاری از ترانه‌های موفق معاصر تنها بر اساس تساوی هجا و ریتم طبیعی زبان شکل می‌گیرند .
از سوی دیگر ، نادیده گرفتن وزن عروضی برای بخشی از جامعه موسیقایی به معنای ساده انگاری یا ضعف کار تلقی می‌شود .
در واقع ، دوگانگی میان سنت و مدرنیته باعث شده است تا مرز مشخصی میان “الزام” و “انتخاب” در ترانه سرایی وجود نداشته باشد .
نکته مهم اینجاست که مخاطب عام معمولاً به نظریه عروض آشنا نیست و بیشتر از آنکه به قواعد کلاسیک توجه کند ، به “حس” و “خوانش روان” ترانه واکنش نشان می‌دهد .
همین امر سبب شده که آهنگسازان و ترانه‌سرایان جوان ، انعطاف بیشتری در برابر وزن داشته باشند و به جای قالب های سخت‌گیرانه ، ریتم و موسیقی درونی کلام را اصل قرار دهند .
انواع قالب‌های شعری در ادبیات فارسی و ویژگی‌های آن‌ها
در این میان یک سو ء تفاهم رایج هم وجود دارد ؛ بسیاری تصور می‌کنند ترانه ای که بر اساس وزن عروضی نوشته نشده “بی‌وزن” است ، در حالی که چنین برداشتی درست نیست .
وزن هجایی نیز نوعی وزن است ؛ با این تفاوت که در وزن عروضی تعداد هجاهای کوتاه و بلند مصرع ها باید یکسان باشد ، اما در وزن هجایی آنچه اهمیت دارد تساوی تعداد کل هجاهاست .
به همین دلیل ، بسیاری از ترانه های مدرن اگرچه از قالب‌های کلاسیک فاصله گرفته‌اند ، همچنان دارای وزن درونی و موسیقایی هستند و هرگز نمی‌توان آن‌ها را بی‌وزن دانست.
با این همه ، نمی‌توان نقش وزن عروضی را کاملاً حذف کرد . در سبک‌هایی چون تصنیف ، موسیقی سنتی یا حتی برخی آثار تلفیقی ، رعایت عروض همچنان به کیفیت اثر کمک می‌کند .
بنابراین پاسخ به پرسش اصلی بیشتر به سبک ، فضای موسیقی و هدف ترانه‌سرا بستگی دارد تا یک قاعده مطلق .
در نهایت ، ترانه سرایی عرصه‌ای است که در آن احساس و تجربه شخصی بیش از قوانین خشک نقش بازی می‌کند .
اگرچه تسلط بر عروض به غنای کار می‌افزاید ، اما نوگرایی و خلاقیت در شکستن قواعد هم می‌تواند آثاری ماندگار خلق کند .
ترانه‌ای که امروز ننویسی ، فردا شاید از دستت برود
اگر به ترانه‌سرایی علاقه‌مندید و می‌خواهید این ظرایف را از پایه تا سطح حرفه‌ای یاد بگیرید ، ما در مجموعه “از کلمه تا ملودی : آموزش جامع ترانه‌سرایی” همه مسیر را برایتان هموار کرده‌ایم .
✍️ نیما آتش : بعد از بیش از ۲۵ سال تجربه در حوزه ترانه و موسیقی ، این دوره را طراحی کردم تا هر کسی از نقطه صفر بتواند وارد دنیای ترانه سرایی شود .
تجربه‌های شخصی ، آزمون و خطاهای سال‌ها کار ، و تحلیل آثار موفق بازار موسیقی ایران ، همه در این مجموعه گرد آمده‌اند .
در این دوره :
از شناخت وزن عروضی تا به‌کارگیری وزن هجایی را با مثال‌های عملی می‌آموزید .
تمرین‌های گام‌به‌گام خواهید داشت تا ترانه‌هایتان روان و شنیدنی شوند .
نمونه‌های موفق موسیقی ایران بررسی می‌شوند تا تجربه‌ای واقعی از بازار امروز ترانه کسب کنید .
🎁 هدیه ویژه :
آموزش سلفژ و آنچه ترانه سرایان باید از تئوری موسیقی بدانند .
تمرین‌های خلاقانه برای نوشتن ترانه بر اساس زندگی و احساسات شخصی .
برای ثبت‌نام و شروع این مسیر هیجان‌انگیز ، همین امروز به لینک زیر سر بزنید:
از کلمه تا ملودی : آموزش جامع ترانه‌سرایی
- نویسنده : نیما مجتبایی
- منبع خبر : سیاست گستر
