از مکانیسم ماشه تا رزمایش سپیده‌دم ؛ سایه جنگ بر خاورمیانه
از مکانیسم ماشه تا رزمایش سپیده‌دم ؛ سایه جنگ بر خاورمیانه
تحلیل تازه‌ای از تنش ایران و اسرائیل ؛ از رزمایش سپیده‌دم و مکانیسم ماشه تا احتمال آغاز جنگ در خاورمیانه. بررسی اهداف تل‌آویو و واکنش تهران.

سرویس سیاسی : در سال‌های اخیر، خاورمیانه بارها در آستانه تحولات سرنوشت‌ساز قرار گرفته است؛ اما این روزها، معادله‌ای تازه در حال شکل‌گیری است که بازیگران اصلی آن، ایران و اسرائیل هستند.

به گزارش سیاست گستر ، آتش‌بسی نانوشته میان دو طرف برقرار است، اما تحرکات اخیر نشان می‌دهد این آرامش شکننده، ممکن است هر لحظه فروبپاشد.

از یک سو، تهران با گسترش روابط منطقه‌ای و تشکیل شورای عالی دفاع ملی، نشانه‌هایی از آمادگی راهبردی خود را به نمایش گذاشته است. از سوی دیگر، تل‌آویو با اجرای رزمایش‌های بزرگ‌مقیاس و تشدید مواضع تهاجمی، پیامی آشکار به ایران و حامیانش مخابره می‌کند.

در این میان، فعال‌سازی احتمالی «مکانیسم ماشه» توسط اروپا به موضوعی محوری تبدیل شده است. چنین اقدامی، نه تنها بُعد حقوقی فشار بر ایران را تقویت می‌کند، بلکه می‌تواند دست اسرائیل را برای اقدامات نظامی بازتر کند. هرچند، برخی مقامات ایرانی تأکید دارند که پیامد روانی این اقدام بیش از آثار اقتصادی آن خواهد بود.

واقعیت این است که توازن بازدارندگی در منطقه به شدت شکننده شده و بازیگران فرامنطقه‌ای نظیر آمریکا، روسیه و چین نیز در حال بازتعریف نقش خود هستند. در چنین فضایی، هر گام اشتباه می‌تواند جرقه یک درگیری بزرگ باشد.

در حالی که محافل سیاسی و امنیتی از احتمال درگیری مستقیم میان ایران و اسرائیل سخن می‌گویند، رسانه‌های عبری‌زبان گزارش داده‌اند که تل‌آویو حمله به ایران را تا پیش از پاییز امسال دور از ذهن نمی‌داند. این خبر، همزمان با برگزاری رزمایش گسترده نیروی هوایی اسرائیل با عنوان «عملیات سپیده‌دم» منتشر شد؛ رزمایشی که با مشارکت بیش از ۱۶۰ جنگنده و ۱۵ هواپیمای سوخت‌رسان هوایی انجام گرفت و از نظر برخی ناظران، تمرینی برای جنگ آینده با ایران بود.

محسن جلیلوند، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی، در گفت‌وگویی تازه اظهار کرده که اسرائیل در انتظار فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌هاست تا یک پوشش حقوقی برای اقدامات احتمالی خود به دست آورد. او معتقد است که تل‌آویو بر پرونده غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم ایران تمرکز کرده و به دنبال بهره‌برداری سیاسی و امنیتی از این مسئله است.

این کارشناس تأکید می‌کند که پیامدهای اقتصادی مکانیسم ماشه در کوتاه‌مدت چندان محسوس نخواهد بود و اسرائیل بعید است برای اثرگذاری تحریم‌ها منتظر بماند. به گفته او، آنچه اکنون تل‌آویو را نگران کرده، پیشرفت‌های دفاعی ایران و بازسازی توان پدافندی آن است.

در ارزیابی نقش دیگر کشورها، جلیلوند بر این باور است که پاکستان تحت نفوذ مستقیم واشنگتن قرار دارد و وارد چنین درگیری‌ای نخواهد شد. چین و روسیه نیز، به دلیل محاسبات ژئوپلیتیک خود، احتمالاً تمایلی به مداخله مستقیم ندارند. در این میان، نتانیاهو با تکرار ادعاهای همیشگی درباره تهدید موجودیتی برنامه هسته‌ای ایران، بر توقف کامل غنی‌سازی پافشاری می‌کند.

جمع‌بندی این تحلیل آن است که اقدامات اخیر اسرائیل نه یک مانور تبلیغاتی، بلکه می‌تواند بخشی از سناریوی مقدماتی برای آغاز یک جنگ باشد؛ جنگی که آتش‌بس نانوشته کنونی را به پایان خواهد رساند و معادلات امنیتی منطقه را دگرگون خواهد کرد.

  • نویسنده : نیما مجتبایی
  • منبع خبر : سیاست گستر